سلامت و سبك زندگي

در بيماري ام‌اس ، بدن به اشتباه، به نخاع، مغز و عصب بينايي حمله مي‌كند. در نزديك به ۸۵ درصد موارد، ام‌اس با حمله‌هاي عودشونده و بهبود دوباره آن شناسايي مي‌شود. حمله‌هاي عصبي با ظهور ناگهاني برخي علايم مانند تاري ديد و يا بدتر شدن علايم قبلي مانند خستگي ، بي‌حسي، سوزن سوزن شدن دست، مشكل در راه رفتن، مشكلات مثانه‌اي و روده‌اي و ضعف جسماني خود را نشان مي‌دهند.

معمولا متخصصان به زناني كه تصميم به بارداري دارند، توصيه مي‌كنند كه مصرف داروهاي دفع‌كننده حمله‌هاي ام‌اس را متوقف كنند. به اعتقاد دكتر بيانكا وينستاك گاتمن، عصب‌شناس دانشگاه بوفالو جاكوب و مدير مؤسسه تحقيق و درمان ام‌اس، قطع كامل داروهاي ام‌اس، مي‌تواند خطر عود حمله‌هاي عصبي را افزايش دهد. بنابراين پزشك بايد بهترين روش درماني را كه هم براي مادر و هم براي كودك بي‌خطر باشد انتخاب كند.

مطالعات نشان مي‌دهند كه گاهي ادامه داروهاي قديمي مانند كوپاكسون (Copaxone)، در صورت تمايل به بارداري بلامانع است اما تحقيقات بر روي اثرات داروهاي جديدي مانند تسفيدرا (Tecfidera) و فينگوليمود (Fingolimod) در دوران بارداري هنوز ادامه دارد.

اما چالش ديگر بيماري ام اس در بارداري، مربوط به قدرت باروري مي‌شود. بيماري ام‌اس به صورت ذاتي بر قدرت باروري تأثير نمي‌گذارد اما مطالعه‌اي در سال ۲۰۱۶ نشان داد كه حدود ۱۰ درصد از زناني كه مبتلا به ام‌اس هستند، در باردار شدن دچار مشكل هستند. برخي از مطالعات نشان مي‌دهند كه ممكن است افراد مبتلا به بيماري ام‌اس، به دخالت پزشكي در زمينه باروري، مانند هورمون درماني يا لقاح آزمايشگاهي احتياج داشته باشند. هرچه سن فرد بالاتر باشد احتمال نياز او به درمان باروري بيشتر است.

راهكارهاي بارداري براي زنان مبتلا به ام‌اس

– مصرف ويتامين‌هاي بارداري به همراه فوليك‌اسيد

– اجتناب از مصرف الكل و سيگار

– داشتن رژيم غذايي سالم

– ورزش كردن

– عادات خواب مناسب

مديريت ام‌اس در طول بارداري

به جز داروي كوپاكسون (Copaxone)، مصرف ديگر داروهاي ام‌اس كه حمله‌هاي عصبي را كم مي‌كنند، در دوران بارداري مجاز نيست. خوشبختانه، بارداري، به خودي‌خود باعث كاهش حمله‌هاي عصبي به ويژه در سه ماهه سوم مي‌شود. به اين پديده، وضعيت تحمل ايمني بدن در بارداري مي‌گويند. به اين معنا كه به خاطر مادر، مهمان درون شكمش و حتي جفت و براي رشد آن‌ها، تغييراتي بايد در سيستم ايمني رخ دهد تا بدن ميهمان‌هاي جديد را بپذيرد. اين تغييرات در سيستم ايمني منجر به كاهش حمله‌هاي عصبي در ام‌اس مي‌شود.

علاوه بر حمله‌ها، بارداري بر علايم بيماري هم تأثير گذاشته و باعث كاهش شدت آن‌ها مي‌شود. ضعف جسماني، بي‌حسي و سوزن‌ سوزن شدن دست و پاها، در طول بارداري كم مي‌شوند. البته اين اتفاق براي همه علايم نمي‌افتد، برخي علايم به دليل هم‌زماني با علايم بارداري، تشديد هم مي‌شوند از جمله خستگي، مشكلات تعادلي (به ويژه با اضافه وزن دوران بارداري) و عدم كنترل ادرار. راهكارهاي مديريت ام‌اس عبارتند از:

در طول بارداري

– يك تيم پزشكي حرفه‌اي انتخاب كنيد. اطمينان پيدا كنيد كه عصب‌شناس و متخصص زنان و زايمان شما با يكديگر در ارتباط باشند و سلامت شما را زير نظر داشته باشند.

– ويتامين D مصرف كنيد. با اينكه خطر انتقال بيماري ام‌اس به جنين پايين (در حدود ۳ تا ۵ درصد) است، اما مصرف هزار تا ۲ هزار ويتامين D در روز، مي تواند اين خطر را كمتر كند. زنان بايد با پزشكان خود درباره بهترين دوز ويتامين D صحبت كنند زيرا ممكن است در افراد مبتلا به ام‌اس متغير باشد.

– به طور منظم ورزش كنيد. ورزش باعث كاهش خستگي مي‌شود و علاوه بر اينكه به حفظ سلامت عضلات و مفاصل شما كمك مي‌كند، باعث توليد اندروفين و افزايش شادي شما هم مي‌شود. توصيه واحدي براي ميزان ورزش وجود ندارد اما پياده‌روي روزانه بهترين گزينه است.

– اگر امكان دارد، مصرف داروهاي ديگر را متوقف كنيد. معمولا بيماران مبتلا به ام‌اس داروهاي ديگري مربوط به درمان گرفتگي عضلات، افسردگي ، كاهش انرژي يا مشكلات روده‌اي و مثانه‌اي مصرف مي‌كنند. با پزشكتان درباره اثرات هريك از اين داروها بر روي كودك صحبت كنيد. ممكن است نياز باشد به تدريج دوز داروها را كم كنيد و آن‌ها را تغيير دهيد.

– يك گروه حمايتي تشكيل دهيد. گروهي متشكل از اعضاي خانواده و دوستان داشته باشيد تا در نگهداري از نوزاد و انجام كارهاي روزانه مانند پخت و پز، تميزكاري و خريد به شما كمك كنند.

پس از تولد نوزاد

خطر بروز حمله‌ها، به‌ويژه در زناني كه سابقه حمله عصبي در قبل از بارداري داشته‌اند، با تولد نوزاد دوباره بازمي‌گردد. نزديك به يك سوم زنان مبتلا به ام‌اس، پس از زايمان دچار حمله مي‌شوند و اين خطر تا ۶ ماه وجود دارد. براي كاهش حمله‌هاي عصبي پس از زايمان مي‌توانيد از راهكارهاي زير استفاده كنيد:

– خودتان به نوزاد شير دهيد. تحقيقات نشان مي‌دهند كه زناني كه به نوزادشان شير مي‌دهند، با كاهش احتمال بروز حمله‌هاي عصبي روبه‌رو مي‌شوند.

– سريعا مصرف داروها را از سر بگيريد. به خصوص اگر پيش از بارداري ميزان حمله‌هاي عصبي در شما بالا بوده، بسيار مهم است كه مصرف داروهايتان را ادامه دهيد. اما با آغاز مصرف دارو، بايد شيردهي را فراموش كنيد. البته مصرف داروهاي استروئيدي ماهيانه در دوران شيردهي ضرري ندارد.

– مراقب شرايط روحي خود باشيد. زنان مبتلا به ام‌اس، در معرض شديد ابتلا به افسردگي پس از زايمان قرار دارند. هر لحظه احساس مي كنيد شرايط روحي‌تان در نگهداري از كودك مناسب نيست، خانواده و اطرافيان را در جريان بگذاريد.

– استرس‌تان را كاهش دهيد. يوگا و مديتيشن را امتحان كنيد. استرس رواني مي تواند خطر ابتلا به افسردگي پس از زايمان را افزايش دهد. تكيه بر تيم حمايتي بهترين راهكار است.

شرايط بارداري براي خانم‌هاي مبتلا به ام‌اس

در بيماري ام‌اس ، بدن به اشتباه، به نخاع، مغز و عصب بينايي حمله مي‌كند. در نزديك به ۸۵ درصد موارد، ام‌اس با حمله‌هاي عودشونده و بهبود دوباره آن شناسايي مي‌شود. حمله‌هاي عصبي با ظهور ناگهاني برخي علايم مانند تاري ديد و يا بدتر شدن علايم قبلي مانند خستگي ، بي‌حسي، سوزن سوزن شدن دست، مشكل در راه رفتن، مشكلات مثانه‌اي و روده‌اي و ضعف جسماني خود را نشان مي‌دهند.

معمولا متخصصان به زناني كه تصميم به بارداري دارند، توصيه مي‌كنند كه مصرف داروهاي دفع‌كننده حمله‌هاي ام‌اس را متوقف كنند. به اعتقاد دكتر بيانكا وينستاك گاتمن، عصب‌شناس دانشگاه بوفالو جاكوب و مدير مؤسسه تحقيق و درمان ام‌اس، قطع كامل داروهاي ام‌اس، مي‌تواند خطر عود حمله‌هاي عصبي را افزايش دهد. بنابراين پزشك بايد بهترين روش درماني را كه هم براي مادر و هم براي كودك بي‌خطر باشد انتخاب كند.

مطالعات نشان مي‌دهند كه گاهي ادامه داروهاي قديمي مانند كوپاكسون (Copaxone)، در صورت تمايل به بارداري بلامانع است اما تحقيقات بر روي اثرات داروهاي جديدي مانند تسفيدرا (Tecfidera) و فينگوليمود (Fingolimod) در دوران بارداري هنوز ادامه دارد.

اما چالش ديگر بيماري ام اس در بارداري، مربوط به قدرت باروري مي‌شود. بيماري ام‌اس به صورت ذاتي بر قدرت باروري تأثير نمي‌گذارد اما مطالعه‌اي در سال ۲۰۱۶ نشان داد كه حدود ۱۰ درصد از زناني كه مبتلا به ام‌اس هستند، در باردار شدن دچار مشكل هستند. برخي از مطالعات نشان مي‌دهند كه ممكن است افراد مبتلا به بيماري ام‌اس، به دخالت پزشكي در زمينه باروري، مانند هورمون درماني يا لقاح آزمايشگاهي احتياج داشته باشند. هرچه سن فرد بالاتر باشد احتمال نياز او به درمان باروري بيشتر است.

راهكارهاي بارداري براي زنان مبتلا به ام‌اس

– مصرف ويتامين‌هاي بارداري به همراه فوليك‌اسيد

– اجتناب از مصرف الكل و سيگار

– داشتن رژيم غذايي سالم

– ورزش كردن

– عادات خواب مناسب

مديريت ام‌اس در طول بارداري

به جز داروي كوپاكسون (Copaxone)، مصرف ديگر داروهاي ام‌اس كه حمله‌هاي عصبي را كم مي‌كنند، در دوران بارداري مجاز نيست. خوشبختانه، بارداري، به خودي‌خود باعث كاهش حمله‌هاي عصبي به ويژه در سه ماهه سوم مي‌شود. به اين پديده، وضعيت تحمل ايمني بدن در بارداري مي‌گويند. به اين معنا كه به خاطر مادر، مهمان درون شكمش و حتي جفت و براي رشد آن‌ها، تغييراتي بايد در سيستم ايمني رخ دهد تا بدن ميهمان‌هاي جديد را بپذيرد. اين تغييرات در سيستم ايمني منجر به كاهش حمله‌هاي عصبي در ام‌اس مي‌شود.

علاوه بر حمله‌ها، بارداري بر علايم بيماري هم تأثير گذاشته و باعث كاهش شدت آن‌ها مي‌شود. ضعف جسماني، بي‌حسي و سوزن‌ سوزن شدن دست و پاها، در طول بارداري كم مي‌شوند. البته اين اتفاق براي همه علايم نمي‌افتد، برخي علايم به دليل هم‌زماني با علايم بارداري، تشديد هم مي‌شوند از جمله خستگي، مشكلات تعادلي (به ويژه با اضافه وزن دوران بارداري) و عدم كنترل ادرار. راهكارهاي مديريت ام‌اس عبارتند از:

در طول بارداري

– يك تيم پزشكي حرفه‌اي انتخاب كنيد. اطمينان پيدا كنيد كه عصب‌شناس و متخصص زنان و زايمان شما با يكديگر در ارتباط باشند و سلامت شما را زير نظر داشته باشند.

– ويتامين D مصرف كنيد. با اينكه خطر انتقال بيماري ام‌اس به جنين پايين (در حدود ۳ تا ۵ درصد) است، اما مصرف هزار تا ۲ هزار ويتامين D در روز، مي تواند اين خطر را كمتر كند. زنان بايد با پزشكان خود درباره بهترين دوز ويتامين D صحبت كنند زيرا ممكن است در افراد مبتلا به ام‌اس متغير باشد.

– به طور منظم ورزش كنيد. ورزش باعث كاهش خستگي مي‌شود و علاوه بر اينكه به حفظ سلامت عضلات و مفاصل شما كمك مي‌كند، باعث توليد اندروفين و افزايش شادي شما هم مي‌شود. توصيه واحدي براي ميزان ورزش وجود ندارد اما پياده‌روي روزانه بهترين گزينه است.

– اگر امكان دارد، مصرف داروهاي ديگر را متوقف كنيد. معمولا بيماران مبتلا به ام‌اس داروهاي ديگري مربوط به درمان گرفتگي عضلات، افسردگي ، كاهش انرژي يا مشكلات روده‌اي و مثانه‌اي مصرف مي‌كنند. با پزشكتان درباره اثرات هريك از اين داروها بر روي كودك صحبت كنيد. ممكن است نياز باشد به تدريج دوز داروها را كم كنيد و آن‌ها را تغيير دهيد.

– يك گروه حمايتي تشكيل دهيد. گروهي متشكل از اعضاي خانواده و دوستان داشته باشيد تا در نگهداري از نوزاد و انجام كارهاي روزانه مانند پخت و پز، تميزكاري و خريد به شما كمك كنند.

پس از تولد نوزاد

خطر بروز حمله‌ها، به‌ويژه در زناني كه سابقه حمله عصبي در قبل از بارداري داشته‌اند، با تولد نوزاد دوباره بازمي‌گردد. نزديك به يك سوم زنان مبتلا به ام‌اس، پس از زايمان دچار حمله مي‌شوند و اين خطر تا ۶ ماه وجود دارد. براي كاهش حمله‌هاي عصبي پس از زايمان مي‌توانيد از راهكارهاي زير استفاده كنيد:

– خودتان به نوزاد شير دهيد. تحقيقات نشان مي‌دهند كه زناني كه به نوزادشان شير مي‌دهند، با كاهش احتمال بروز حمله‌هاي عصبي روبه‌رو مي‌شوند.

– سريعا مصرف داروها را از سر بگيريد. به خصوص اگر پيش از بارداري ميزان حمله‌هاي عصبي در شما بالا بوده، بسيار مهم است كه مصرف داروهايتان را ادامه دهيد. اما با آغاز مصرف دارو، بايد شيردهي را فراموش كنيد. البته مصرف داروهاي استروئيدي ماهيانه در دوران شيردهي ضرري ندارد.

– مراقب شرايط روحي خود باشيد. زنان مبتلا به ام‌اس، در معرض شديد ابتلا به افسردگي پس از زايمان قرار دارند. هر لحظه احساس مي كنيد شرايط روحي‌تان در نگهداري از كودك مناسب نيست، خانواده و اطرافيان را در جريان بگذاريد.

– استرس‌تان را كاهش دهيد. يوگا و مديتيشن را امتحان كنيد. استرس رواني مي تواند خطر ابتلا به افسردگي پس از زايمان را افزايش دهد. تكيه بر تيم حمايتي بهترين راهكار است.

شرايط بارداري براي خانم‌هاي مبتلا به ام‌اس